Kennisbank

Wat is een codicil?

• Het codicil
• Vereisten
• Hoe lang is het geldig?
• Kunnen schilderijen worden vermaakt?
• Voor- en nadelen

Het codicil

Met een codicil kunt u een deel van uw nalatenschap zelf regelen. Het gaat niet over hoe de erfenis wordt verdeeld maar over de praktische zaken. Bijvoorbeeld hoe de begrafenis of crematie geregeld moet worden. Zo is het voor de nabestaanden duidelijk wat uw wensen zijn. Daarnaast kunt u bepaalde voorwerpen nalaten met een codicil. Het is niet mogelijk om de verdeling van de hele nalatenschap hierin op te nemen. Dat moet in een testament.

Het codicil is in de wet geregeld in artikel 4:97 van het Burgerlijk Wetboek.

Vereisten

Net als een testament bevat een codicil een uiterste wilsbeschikking. Het document moet wel aan een aantal vereisten voldoen, anders is het niet geldig. Het document moet volledig met de hand geschreven zijn, gedagtekend (van een datum voorzien) en ondertekend. Het is dus niet toegestaan om het door een ander te laten schrijven of – bijvoorbeeld – op een computer te maken. Dan is het niet geldig.

Een testament moet bij de notaris worden opgesteld. Een codicil niet, dat kan zonder notaris. Dat kunt u dus helemaal zelf doen. Het codicil wordt ook niet ingeschreven in het Centraal Testamentenregister. Daardoor kan het gebeuren dat de erfgenamen niet op de hoogte zijn van het document en de nalatenschap verdelen zonder daar rekening mee te houden. Om dat te voorkomen zal de erflater in ieder geval één iemand op de hoogte moeten stellen.

Anders dan in een testament mag u in een codicil alleen maar kledingstukken, bepaalde sieraden, bepaalde boeken en tot de inboedel behorende zaken opnemen. Het is dus niet mogelijk om alle sieraden aan één persoon te vermaken; de sieraden zullen stuk voor stuk moeten worden gespecificeerd. Daarnaast kunt u ook geen geldbedrag in een codicil nalaten. Wilt u dat wel? Dan moet u een testament opstellen bij de notaris. Dan is het wel mogelijk.

Bijvoorbeeld: het gouden herenhorloge met inscriptie, de gouden trouwring met diamant, etc.

Hoe lang is het geldig?

Een codicil blijft altijd geldig, als het aan bovenstaande voorwaarden voldoet. Voor 1 januari 2003 was het nog mogelijk om een executeur aan te wijzen in een codicil. Als het document dus is opgesteld vóór die tijd, dan kan er een executeursbenoeming in staan. Ook deze blijft geldig. Vanaf 2003 kunt u alleen via een testament een executeur benoemen.

Als u een nieuw codicil opstelt, komt deze in de plaats van het eerder opgestelde document. Tenzij u er duidelijk bij zet dat het een aanvulling op het voorgaande stuk is. Zorg dan wel dat u ze op dezelfde plek bewaart. Zo is het voor de erfgenamen ook duidelijk dat er meerdere documenten zijn waar ze rekening mee moeten houden.

Omdat een codicil alleen geldig is als deze met de hand is geschreven, kunt u er geen kopie van maken. U kunt het document daarom gewoon verscheuren en daarmee vervalt het. Dat werkt niet bij testamenten. Daarvoor moet u langs de notaris om deze te herroepen. De herroeping wordt dan ook ingeschreven bij het Centraal Testamentenregister.

Kunnen schilderijen worden vermaakt?

Overigens bestaat er discussie over of ook waardevolle schilderijen door middel van een codicil kunnen worden vermaakt. Het is immers de vraag of dit inboedel is of objecten die ter belegging worden aangehouden. Wij raden u aan het zekere voor het onzekere te nemen en in een testament vast te leggen aan wie deze na uw overlijden moeten toekomen. Zo kan er achteraf geen discussie over ontstaan.

Voor- en nadelen

Een codicil heeft zowel voor- als nadelen.

Voordelen zijn:

• u hoeft niet langs de notaris;
• het kost niets;
• het document is eenvoudig te wijzigen of te vernietigen.

Nadelen zijn:

• het is makkelijk kwijt te raken;
• erfgenamen zijn niet altijd op de hoogte van het document;
• erfgenamen zouden het document kunnen negeren. Als er bijvoorbeeld in staat dat de buurvrouw uw sieraden krijgt, dan kan het zijn dat de buurvrouw dit nooit te weten komt. Dat kan overigens ook met een testament gebeuren, maar deze is altijd nog terug te vinden;
• u kunt niet de gehele nalatenschap regelen in het document.