Kennisbank

Wat is een testament?

• Een testament
• Wat staat erin?
• Kan ik afwijken van het testament?
• Wat gebeurt er als u overlijdt zonder dat u een testament gemaakt heeft?
• Kunt u iemand ook onterven?

Een testament

Een testament is een akte waarin staat wat de uiterste wil van de overledene is. Deze akte is opgesteld door een notaris. Hierin staat wat er met de nalatenschap moet gebeuren. Dit heeft de erflater samen met de notaris besproken. Hierin staat onder andere hoe de nalatenschap verdeelt moet worden, wie de erfgenamen zijn, eventueel legaten en of er een executeur is. Met het testament kan worden afgeweken van de wettelijke verdeling of kan een aanvulling zijn gemaakt op de wettelijke verdeling.

Er is veel vrijheid bij het opstellen van de uiterste wil. Het gaat immers om uw nalatenschap. Maar de wet kent toch een aantal grenzen, zoals het onterven van kinderen. In het testament kan een kind zijn onterfd, maar deze heeft altijd recht op de legitieme portie. Dat kan niet worden beperkt.

Het testament staat pas vast bij overlijden. Voor die tijd is het nog mogelijk om het te wijzigen of te herroepen bij de notaris.

Iedereen vanaf 16 jaar mag een testament maken.

De wettelijke regels zijn te vinden in de artikelen 4:42 e.v. van het Burgerlijk Wetboek.

Wat staat erin?

Iedereen die overlijdt laat iets na. Dit kan bijvoorbeeld zijn: geld, schulden, een huis, een auto of andere spullen. Er zijn diverse redenen om een testament te laten opmaken, bijvoorbeeld:

• U kunt afwijken van de wettelijke verdeling;
• U kunt een executeur benoemen. Dat is iemand die uw erfenis gaat afhandelen;
• Het kan belastingvoordeel opleveren;
• U kunt erfgenamen uitsluiten en/of benoemen;
• U kunt een legaat opnemen. Bijvoorbeeld een geldbedrag of bepaalde spullen die u wilt nalaten aan een bepaald persoon;
• Indien u niet gehuwd bent, kunt u uw partner tot erfgenaam benoemen. Dat is van belang bij samenwonende partners die niet gehuwd zijn en geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan;
• U kunt ook bepalen of u begraven wilt worden of gecremeerd en hoe de uitvaart geregeld moet worden.

Een testament wordt ook wel een uiterste wilsbeschikking genoemd en moet altijd bij een notaris worden opgemaakt. Het is een persoonlijk document, dus zowel u als uw partner laat een eigen uiterste wilsbeschikking opmaken. De akte blijft altijd geldig. Wilt u iets aanpassen of herroepen? Dan is dit altijd mogelijk, maar daarvoor is een nieuw testament vereist. Een aantal zaken kunt u wél zelf regelen, daarvoor heeft u geen notaris nodig. U kunt een codicil maken waarin u bepaalde goederen kunt nalaten aan uw nabestaanden. Deze zullen moeten worden gespecificeerd en kunnen bijvoorbeeld geen geldbedrag betreffen.

Kan ik afwijken van het testament?

Nee, in beginsel kunt u niet afwijken van het testament, want het bevat de laatste wil van de erflater en deze moet gerespecteerd worden. De erflater heeft bij de notaris bepaald hoe zijn of haar nalatenschap verdeeld moet worden. Het kan voorkomen dat de situatie van de erflater is gewijzigd nadat het testament was opgesteld. Bijvoorbeeld dat er een andere partner is en dat er inmiddels kinderen zijn. Ook dan kunt u niet afwijken van de uiterste wil.

In dat geval is het van belang dat het testament wordt gewijzigd en aangepast naar de huidige situatie. Als erflater dat niet heeft gedaan is het afhankelijk van hoe het in het testament is opgenomen. Deze vervalt namelijk niet door een echtscheiding. Er kunnen wel bepalingen zijn opgenomen die rekening houden met een eventuele echtscheiding.

Wat gebeurt er als u overlijdt zonder dat u een testament gemaakt heeft?

In de wet is geregeld wie uw erfgenamen zijn. Als u bijvoorbeeld getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt gaat alles naar uw echtgenoot of uw partner. Uw kinderen kunnen hun erfdeel pas opeisen als uw echtgenoot of partner ook is overleden. Zij krijgen een vordering op de langstlevende die pas opeisbaar is bij overlijden, faillissement of schuldsanering van de langstlevende. De kinderen zijn wel erfgenaam.

Is er geen partner en/of kinderen? Dan gaan de nalatenschap naar de ouders en broers en zussen. Als die er ook niet zijn gaat de erfenis naar de grootouders en ooms en tantes. En zo door. Als er helemaal niemand overblijft gaat de erfenis naar de Staat.

Kunt u iemand ook onterven?

Ja, u kunt iedereen onterven bij testament, zelfs uw kinderen. Kinderen houden echter wel altijd recht op hun legitieme portie. Dit is de helft van wat ze normaal gesproken geërfd zouden hebben. Gedurende vijf jaar na overlijden kan een kind altijd een beroep doen op zijn legitieme bij de erfgenamen. U kunt opnemen dat als dit gebeurt, deze legitieme pas opeisbaar is na overlijden van de langstlevende partner. Als de wettelijke verdeling van toepassing is, is deze geldvordering van het onterfde kind sowieso pas opeisbaar na overlijden van de langstlevende. De vordering is een vordering in geld en niet in goederen.