Kennisbank

Hoe weet ik wie de erfgenamen zijn?

• Wie is erfgenaam?
• Erfgenamen achterhalen via testament
• Wie zijn de erfgenamen als er geen testament is?
• Verklaring van erfrecht
• Erfgenaam spoorloos
• Echt onvindbare erfgenaam

Wie is erfgenaam?

Wanneer iemand overlijdt, gaan de schulden en bezittingen van de overledene over op de erfgenamen. Wie dat zijn, hangt af van enkele omstandigheden. Eerst moet u achterhalen of er een testament is. Zo niet, dan geldt de wettelijke verdeling. Dat is een vaste volgorde.

Heeft de erflater een mondelinge toezegging gedaan tijdens zijn leven? Dan is dat onvoldoende. Een erfenis wordt verdeeld volgens de wet. Wil de erflater daar vanaf wijken, dan had de erflater een testament moeten opstellen.

Erfgenamen achterhalen via testament

Om vast te kunnen stellen wie de erfgenamen zijn, zal allereerst moeten worden nagegaan of de overledene een geldig testament had opgemaakt. Is dat er, dan zal daaruit al vaak af te leiden zijn wie aanspraak kunnen maken op (een deel van) de erfenis. Via het Centraal Testamentenregister (CTR) kunt u online opvragen of er een testament is opgesteld, en zo ja bij welke notaris dit testament ligt. Het kan zijn dan de erflater u een kopie van het testament heeft gegeven voor het overlijden. Als dat niet het geval is kunt u bij de notaris een afschrift van het testament opvragen. De notaris verstrekt dit afschrift alleen aan belanghebbende, zoals een erfgenaam, legataris of een executeur.

Als u het testament heeft, kunt u hierin lezen wie aanspraak kunnen maken op de erfenis. Soms worden in een testament echter de erfgenamen volgens de wet benoemd en dan zijn we natuurlijk terug bij af. In dat geval zal – net als wanneer er geen testament is gemaakt – gekeken moeten worden welke personen wettelijk tot het erfgenaamschap worden geroepen.

Wie zijn de erfgenamen als er geen testament is?

Als er geen testament is, of als in het testament staat dat het wettelijk erfrecht geldt, dan verloopt het erfrecht volgens de wet. De wet heeft de familie van de overledene daartoe verdeeld in vier groepen, de zogenaamde parentelen. Hierbinnen is er een volgorde van erfgenamen bepaald. Zijn er geen personen (in leven) in de eerste groep, dan komt de volgende groep aan bod en zo verder. Deze volgorde is opgenomen in de wet in artikel 4:10 van het Burgerlijk Wetboek.

De vier parentelen zijn:

1. de (niet van tafel en bed gescheiden) langstlevende echtgenoot / geregistreerd partner van de overledene, gezamenlijk met de kinderen van de overledene;
2. de ouders van de overledene, tezamen met de broers en zussen;
3. de grootouders van de overledene;
4. de overgrootouders van de overledene.

Is één van de personen, die hiervoor wordt genoemd, al vóór de overledene overleden? Dan komen diens kinderen voor hem/haar in de plaats. Dat heet plaatsvervulling.

Voorbeeld: de overledene was niet getrouwd en had geen kinderen en ouders, maar wel een broer. Deze broer is vooroverleden. Dan komen de kinderen van de broer in diens plaats. Dus de nichten en neven.

Als de overledene geen broer had, dan komen de grootouders van de overledene in de plaats. Dat zal niet vaak voorkomen. Overgrootouders die erfgenamen zijn komt helemaal weinig voor.

Is er helemaal geen familie meer, of hebben alle erfgenamen verworpen? Dan gaat de erfenis naar de Staat.

Verklaring van erfrecht

Voordat een verklaring van erfrecht kan worden opgesteld moet de notaris onderzoeken wie de erfgenamen zijn. De notaris zal hiervoor ook op zoek gaan in het Centraal Testamentenregister (CTR). Is er een testament, dan vragen wij het testament op. Als er geen testament is zal de notaris volgens de wet nagaan wie de erfgenamen zijn. Hiervoor worden de (online) registers geraadpleegd, zoals het Basisregistratie Personen (BRP).

Erfgenaam spoorloos

Met een van de erfgenamen heeft uw familie al jaren geen contact en u weet niet waar u deze erfgenaam tegenwoordig kunt bereiken. De erfgenaam is spoorloos verdwenen. Hoe kunt u dan een verklaring van erfrecht opstellen en de afwikkeling van de nalatenschap regelen?

Indien er geen contact is met een van de erfgenamen of een erfgenaam is spoorloos verdwenen, dan kan de notaris een erfgenamenonderzoek instellen. De notaris zoekt dan uit wie de erfgenamen zijn en kan hun adres achterhalen. Echter kan de notaris dit alleen in Nederland doen, omdat notarissen alleen toegang hebben tot de Nederlandse registers. Indien een erfgenaam is vertrokken naar het buitenland kan de notaris de gegevens dus helaas niet achterhalen. Let wel op! De notaris mag deze gegevens niet zomaar delen met de andere erfgenamen. Het is dus wel van belang dat u zelf op zoek gaat naar contactgegevens.

Indien de erfgenaam een kind van de overledene is en spoorloos is, kan deze nog aanspraak maken op de legitieme portie. Ook in dit geval kunnen de erfgenamen een bedrag aan de kant zetten voor het kind. In het geval deze erfgenaam toch nog opduikt, kan hij/zij aanspraak maken op het erfdeel.

Dit had overigens voorkomen kunnen worden als de overledene een testament gemaakt had waarin die erfgenaam werd onterfd. De familie hoeft dan niet op deze persoon te wachten, waardoor de afwikkeling van de nalatenschap geen vertraging oploopt. Eventueel zou de erfgenaam die spoorloos is een bedrag in contanten toegekend kunnen worden dat afgezonderd wordt door de overige erfgenamen, voor het geval dat de spoorloze erfgenaam later opduikt. Met deze oplossing komt de erfgenaam niets tekort, maar hoeft de familie ook niet op hem te wachten.

Echt onvindbare erfgenaam

Als de erfgenaam na een bepaalde periode nog steeds niet verschijnt, dan kunt u de rechter om een verklaring van vermoedelijk overlijden vragen. In dat geval wordt het erfdeel verdeeld onder de andere, wel bekende, erfgenamen.

Als er helemaal geen erfgenamen bekend zijn, dan gaat de erfenis uiteindelijk naar de Staat. De erfenissen worden beheerd door het Rijksvastgoedbedrijf. Dit geldt alleen voor de bezittingen. Eventuele schulden gaan niet over naar de Staat.